Let op je woorden,
want iemand zal er akkoord mee gaan.
Liezi

zondag 27 juli 2014

De Wet van Fred

Vanochtend was Fred er weer, met een appeltaart, door z'n dochter gebakken. Fred heeft net zijn vrouw verloren en zij haar moeder. En toch een taart gebakken, 'omdat ik een tijd niet ben geweest'. Vorstelijk.
Fred is de Fred van de wet van Fred.
Als je Tai Chi traint wordt je er voortdurend mee geconfronteerd dat dingen zich niet laten afdwingen, dat ze gaan zoals ze gaan en dat je alleen maar meevoelend, meebewegend invloed kunt uitoefenen. Het uitoefenen van invloed is meer een vergroeien en samen oplopen dan een regelen en sturen van buiten of van boven af. De ronde, vloeiende bewegingen van Tai Chi zijn pas rond als je je helemaal overgeeft aan die beweging; als je de cirkel met je hele hebben en houden creëert en er tegelijkertijd door wordt meegenomen. Zo vind je jezelf terwijl je jezelf verliest. Precies zoals in het echte leven.
Het is een kwestie van goed opletten, niet van Goed Doen. Het is een benadering van milde aandacht, om elke kans te grijpen maar niet ten koste van je ontspannen toestand. Fred noemde dat 'wachten'.
Als je wacht met ingrijpen, maar er wel bij blijft, ontdek je steeds meer en benader je de ideale cirkel of de juiste manier van handelen. Elk ogenblik.
Je kunt niet ver vooruit kijken zonder voeling met het hier en nu te verliezen, maar als je niet vooruit 'mikt' kun je niet handelen. Je rijkt naar de toekomst, het volgende kleine stukje van de beweging die je maakt, terwijl je heel goed oplet hoe het nu met je is gesteld. Binnen dat krachtenspel bevindt zich de 'zone', de plek waarin alles één is maar tegelijkertijd scherp te onderscheiden. Een toestand van grote helderheid.
Wachten doe je niet óp iets, wachten is je er voor wachten iets te gaan doen. Niet ingrijpen en toch alles laten gebeuren wat moet gebeuren.
Mensen die rouwen, leven, zoals Fred dat nu doet, doen dat volgens De Wet van Fred en stralen daarmee een surplus van energie uit. Alsof de voortdurende feedback loop tussen handelen en voelen een vliegwiel op gang brengt dat energie op kan slaan en af kan geven al naar gelang de situatie.
Je gunt niemand de pijn van verlies ook al kan het je louteren. Misschien kan je het ook zonder.
Dus leef! Wees wakker! Let op! Wachten!




zaterdag 26 juli 2014

Taartpunt

We discussieerden over geluk na een ochtendles Chi Kung. Ik verkondigde weer m'n stokpaartje, Dao Lu, het pad zoals ik het ervaar naar geluk. We leven van binnen in onze binnenwereld en leven met onze binnenwereld in de buitenwereld. Zowel binnen- als buitenwereld zijn noodzakelijk voor geluk. Als de omstandigheden buiten zeer slecht zijn, heeft dat invloed op je binnenwereld. Als je je naar voelt van binnen door ziekte, pijn, spanning, onrust, emoties, is het lastig om je gelukkig te voelen. Dus zou je zeggen dat optimale omstandigheden in je binnenwereld én in de buitenwereld noodzakelijkerwijs zouden moeten leiden tot geluk.
Over de buitenwereld kunnen we kort zijn, die is nooit perfect. Daarom houd ik van de term, Flow with the Go. De go, wat er gebeurt, kun je niet bepalen, wel hoe je daarmee omgaat. Als je de buitenwereld negeert kom je snel aan je eind, als je de buitenwereld hardhandig wilt omvormen zul je vreselijke vergissingen begaan en in elk geval heel erg moe worden. Het geluk voor je binnenwereld zou zijn dat al je behoeften bevredigd zijn. Niet alleen al je lichamelijke behoeften zouden zijn vervult, maar ook je 'geestelijke' behoeften. En hierin zit hem natuurlijk de crux. Het zou niet genoeg zijn als je geen honger, geen dorst, geen seksueel verlangen zou hebben (omdat die bevredigd zijn), geen angst, geen pijn en geen ongemak. Ook je behoeften aan nieuwe prikkels, aan verbondenheid met anderen, aan zingeving, aan uitzicht op een fijne toekomst enz, enz. zouden moeten zijn bevredigd. Voor al die dingen heb je de buitenwereld nodig. En daar begint de ellende, zou je kunnen zeggen, omdat de mogelijkheden onbeperkt zijn. Er is altijd veel meer te doen, te weten, te ervaren dan je ooit in je leven zou kunnen doen, weten of ervaren. Dus hoe gebruik je de buitenwereld om je binnenwereld te bevredigen? Je moet kiezen. Je kiest taartpunten van de onbegrensde tafel van de buitenwereld en legt die bij elkaar tot je een cirkel hebt, een hele taart. De taartpunten staan voor activiteiten, de hele taart staat voor de leef-tijd die je hebt. Neem voor het gemak een week. Je leeft waarschijnlijk nog wel een week. Hoe moet je die week vullen met verschillende taartpunten om zo gelukkig mogelijk te worden? Een paar taartpunten heb je sowieso nodig: slapen, eten, zelfverzorging. Voor wie dit blogje leest is dat denkelijk geen probleem. Daarna komen de complexer taartpunten: werk, relaties, hobby's.... In de beperkte tijd van een week kun je maar een beperkte hoeveelheid activiteiten kwijt. Dus je kun veel doen of nog meer, maar je kunt niet alles doen wat je wilt. Dus ben je genoodzaakt een keuze te maken. Hoe maak je een keuze? Daarvoor heb je je binnenwereld nodig.
Als je wilt weten wat je wilt, wat je nodig hebt om gelukkig te worden, zul je je zelf moeten kennen en dat doe je door denken en voelen. Helder denken en voelen maken je keuzes beter en geven je meer kans op geluk. Denken kan vrij gemakkelijk los komen van je voelen, toch heb je allebei nodig om die keuzes te maken die je gelukkig maken. Voelen bestaat bij de gratie van ontspanning, rust en leegte. Als je lichaam niet ontspannen is kun je niet goed voelen. Als je denken te actief is en je innerlijke dialoog niet kan stoppen, ben je heel beperkt in het afdalen in je eigen lichaam om te ontdekken wat je nodig hebt om je goed te voelen. Als je te actief bent, te veel doet, heb je niet meer de rust en stilte die nodig zijn om de zachte stemmetjes van je lichaam te ervaren. Dus zo ben je genoodzaakt om ten eerste een balans te vinden in je lichaam en dus een weekschema te creëren die voldoende tijd en ruimte geeft om iets te doen waardoor je bijzonder ontspannen wordt. Veel dieper ontspannen dan met een biertje op de bank. Zo verschuif je de focus van je leven meer naar de binnenwereld met als doel je binnenwereld en de buitenwereld te syncen (synchroniseren). Een beetje verandering veroorzaken in de buitenwereld en een beetjes aanpassing in je binnenwereld.

Het mooie van dit Taart Punt Model, is dat je dingen kunt combineren. Zoals zingeving, werk en hobby, of relaties, werk, of hobby, natuur, zingeving, (vrijwilligers)werk. Ik noem maar een willekeurige combi.
Het Taart Punt Model, ook wel eens het Pizza Punt Model genoemd, heeft als ander voordeel dat je genoodzaakt bent bij iedere activiteit na te gaan welke behoefte die activiteit bevredigt. Als je niets kunt vinden, kun je de activiteit wellicht vervangen door iets anders. Als de activiteit dezelfde behoefte bevredigt als een andere activiteit kun je ze misschien afwisselen of één van de twee laten vallen om meer vrije tijd in je week te creëren. Door jezelf zo op een speelse manier te 'managen' neem je enigszins afstand van je behoeften om beter te kunnen kijken zodát je kunt doen wat het beste voor je is.
Door intensief Dao Lu te trainen (Chi Kung, Tai Chi, Lu) wordt je binnenwereld transparanter voor je en breidt die zich uit tot in alle delen van je lichaam tot en met je huid. Met je huid maak je contact met de buitenwereld. Als je thuis bent in je eigen lichaam en je voelt je ontspannen en gevuld, dan kun je die beslissingen nemen die passen bij wie je bent en wat je nodig hebt.
Je hebt dan meer kans dat je helemaal tot je recht komt: geluk.

vrijdag 18 juli 2014

Vechtstand

Vanochtend bij m'n leraar getraind. We hadden het zoals gewoonlijk over trainen en lesgeven en kwamen weer eens op het fenomeen dat m'n leraar maar even de 'vechtstand' noemde. Veel mensen staan continu in de vechtstand. Dat ze dat doen tijdens het beoefenen van 'vechtsport' is logisch. Bij krijgskunst, trainen voor zelfverdediging, zou dat anders moeten zijn omdat je dan traint om niet te vechten. Als je jezelf wilt beschermen om verder te kunnen gaan met je leven, vergt dat een andere benadering dan als je je kracht wilt meten en probeert te winnen en dus de ander wilt laten verliezen. De vechtstand is een natuurlijke reactie op gevaar, die hoort bij de fight, flight or fright reactie. De vechtstand is echter niet handig als je iets wilt leren, als je op een efficiënte manier je doelen wilt bereiken of als je helder wilt communiceren. De vechtstand blokkeert namelijk een groot deel van de informatiestroom die komt vanuit je zintuigen. Je bewustzijn vernauwt zich en je schiet in de fight, flight or fright reactie.
Dit is een oeroude instinctieve reactie die goed werkt bij 'ouderwets' gevaar (roofdier), waarbij je onmiddellijk moet reageren om het vege lijf te redden. De 'vechtstand' is minder geschikt voor niet-levensbedreigende situaties en  vaak ook niet zo handig bij langdurig bedreigende situaties die uiteindelijk wel levensbedreigend kunnen zijn. Dan is verstandig weloverwogen reageren efficiënter.
Wat bijzonder is aan het trainen van krijgskunst is, dat het gaat om het 'redden van het vege lijf', maar dat de training een studie is die een ontvankelijke open houding vereist. Het is lastig om te leren omgaan met stoten en schoppen, duwen en trekken, klemmen en worpen terwijl je in een ontvangende geesteshouding blijft en je lichaam helemaal ontspannen laat. Toch maakt een ontvankelijke geest een snelle en adequate taxatie van een situatie mogelijk en levert een ontspannen lichaam de meest precieze bewegingen, de meeste kracht en de hoogste snelheid.
In Dao Lu trainen we dan ook langzaam en licht in het begin zodat je kunt ontspannen en kalmeren. De snelheid en druk worden langzaam opgevoerd totdat je in een schrikreactie schiet (fight, flight or fright). Dan gaan we ietsje terug in intensiteit en bouwen langzaam weer op tot aan je grens. De sfeer is daarin niet-competitief, maar wel uitdagend. Je wordt voortdurend met je eigen schrikreacties geconfronteerd zonder dat daar over gesproken hoeft te worden. Doordat de sfeer ontspannen is en de training gericht is op het afleren van schrikreacties en het optrekken van ontspannen reflexen kun je relatief snel vaardigheden ontwikkelen die handig zijn voor zelfverdediging.
Het grote cadeau van het trainingsproces ligt echter op het vlak van het dagelijkse leven; je omgang met jezelf en met anderen. Je leert je eigen schrikreacties herkennen en ook de kenmerken van je eigen vechtstand en merkt door de training dat de ontspannen flow-with-the-go houding beter werkt. Geleidelijk aan ga je leren vertrouwen op die benadering van het oplossen van problemen en kun je meer flow in je leven ervaren. Dit is gezonder en effectiever.
Je vecht niet langer met je eigen eigenschappen, je vecht niet meer met je eigen beperkingen, je vecht niet meer met je eigen ideeën of gevoelens, je vecht niet meer met anderen en hun manieren van denken en doen. 'Ja maar hoe kun je dan nog leren?' 'En hoe kun je niet vechten als anderen agressief of gewelddadig zijn?' Leren is een natuurlijk proces, we willen leren, ieder op zijn eigen niveau en in zijn eigen tempo. Die drang is er, dus die moet je volgen. Je krijgt echter vanzelf signalen, van je zintuigen, in je eigen lichaam, wanneer je kalmer aan moet doen of van richting moet veranderen. Als je die stemmen niet kunt horen, omdat je niet ontspannen en bewust genoeg bent, kun je niet goed bijsturen en ontwikkelt zich een ongezonde situatie. Als anderen anders denken of doen, dan laat je hen in principe begaan. Je communiceert rustig je eigen weg, maar verzet je niet tegen die van anderen. Als een botsing dreigt of een conflict ontstaat, pas je zelfverdediging toe. Dao Lu zelfverdediging bespreek ik later. De belangrijkste stap voor het aanleren van zelfverdediging is echter deze:
 elke vorm van communicatie, ook geweld, is intiem maar niet persoonlijk.
Het raakt je, en zou je moeten raken, in het diepste van je zijn, maar is niet speciaal voor jouw persoonlijk bedoeld. Als je de essentie van deze tegeltjes wijsheid tot je door laat dringen en kunt terugvinden in je lichaam en daarmee kunt toepassen op je leven heb je mijns inziens, (voor zover als ik het nu kan bevatten), de kern van Dao Lu je eigen gemaakt.




maandag 14 juli 2014

Pezen

Misschien wel de oudst opgetekende Chi Kung oefening heet 'wassen van het beenmerg en veranderen van de pezen'. In de NRC van 12 en 13 juli staat dat jarenlang regelmatig hardlopen ook bij ouderen leidt tot pezen die dikker en sterker zijn en een dichtere structuur hebben dan die van mensen, ook als ze veel jonger zijn, die niet of weinig hardlopen (Age, 5 juli, online). Sterke, gezonde pezen worden geassocieerd met gezondheid. Klachten die met de ouderdom komen zijn bij de hardlopers veel minder aanwezig. Sterke pezen bepalen de kracht van je bewegingsapparaat, maar ook zeggen ook iets over de toestand van je chemische huishouding. Pezen reageren veel langzamer op training dan spieren, maar blijven ook veel langer intact dan spiermassa. De conditie van je bindweefsel, waar je pezen onderdeel van uitmaken, is een belangrijke doelstelling van Dao Lu. De pezen geven de veerkracht aan zowel je lichaam als aan je geest, meer dan spieren dat doen. Ten eerste is peesmateriaal vele malen sterker dan spiermateriaal*, maar ook ervaren we pezen als 'passief' als behorend tot 'wie we zijn' net als onze botten, terwijl spieren, omdat we ze kunnen aansturen, meer geassocieerd worden met 'wat we hebben en wat we kunnen'. Niet voor niets is het kweken van grote spierbundels veel populairder dan het trainen van sterke pezen.
Een ander interessant onderzoek toont aan dat oefeningen met aandacht moeten worden gedaan. Als je voelt wat je doet, heb je veel minder belasting en herhalingen nodig voor het zelfde resultaat**.
Dus, als ik even kort door de bocht mag gaan: stevige, gezonde pezen kun je verkrijgen door een langdurig proces van trainen en is sterk gerelateerd aan algehele gezondheid, als je met veel aandacht traint hebt je met minder fysieke inspanning en herhaling het zelfde resultaat. Een stapje verder: sterke pezen worden geassocieerd met algehele gezondheid, áls je gezond bent, zijn je pezen dat ook. Dus omgekeerd: áls je een training doet waardoor je pezen gezond en sterk worden, dan zal je hele lichaam, in de loop van dat proces, dat ook worden. En zo is de cirkel weer rond. Doe de merg schoonmaak en de pezen verandering!




*J.E. Gordon, Krachten in Evenwicht, 1987, Aramith uitgevers
**ik kon het bronartikel zo snel niet vinden, volgt nog...

Buitenkant en binnenkant

Zo, weer even uurtje gevochten met de buitenkant. Hoe Bloggen werkt, hoe je je paginaatje moet vormgeven... Het gaat natuurlijk vooral om de binnenkant, de 'content' (teiltje), maar voor je het weet ben je alleen maar bezig met de buitenkant, ken je dat? In het Normale Leven? Het trainen van Dao Lu (Chi Kung, Tai Chi Chuan en Lu Kung Fu) is niet anders. Je moet er even door heen, maar dan heb je ook wat: content! Want je hebt pas content als jij dat bent! Dao Lu (Chi Kung, Tai Chi en Lu Kung Fu) is bedoeld om jezelf schoon te maken, je lichaam sterk en soepel, je zenuwstelsel kalm en dus je bewustzijn helder. Het bijzondere van Dao Lu is dat de buitenkant volledig synchroon gaat lopen met je binnenkant. Natuurlijk zijn er meer vormen van menselijke activiteit die dit als ideaal hebben maar nergens is dit proces van 'syncen' zo verfijnd en zo consequent doorgevoerd. Bij Dao Lu is het synchroniseren een voortdurende feedback loop die zichzelf versterkt en geen extern doel lijkt te hebben. Het is dan ook niet vreemd dat Tai Chi vaak wordt gezien als een paradijsvogel, mooi misschien, maar totaal zinloos in het Echte Leven. Je kunt er niks mee, al wordt je er misschien rustig van. Pas na jaren intensief trainen begin je je buitenkant meer en meer te verbinden met je binnenkant, of andersom raakt je binnenkant verbonden met je buitenkant. Deze verbinding geeft integriteit en innerlijke kracht. Je gedrag, je denken en voelen komen meer en meer op één lijn te liggen en komen meer en meer binnen het bereik van je lichamelijke mogelijkheden. Je gaat jezelf meer en meer ervaren als één geheel en dat voelt goed. Dat voelt rustig en tegelijkertijd allert en aanwezig. Als je gewend raakt aan die sensatie van heelheid en harmonie zul je geneigd zijn je handelen zo af te stemmen dat die toestand van harmonie behouden blijft.

Eindelijk begonnen

Vanaf m'n achtste was ik voortdurend bezig met de vraag 'hoe goed te handelen?' Natuurlijk bleken er geen vaste antwoorden, maar gelukkig waren er wel vaste principes. Principes van de 'natuurlijke weg', zoals die worden bezongen in de Lao Zi en de Chuang Zi. Dezelfde principes ontdekte ik in m'n werk als GZ-psycholoog en m'n levenslange studie van krijgskunst, vanaf m'n negende, waarvan de laatste zestien jaar fulltime beroepsmatig.

Na 9/11 kwam de reactie van Amerika...zo logisch, zo voorspelbaar, maar zo verschrikkelijk. Strategisch gezien een grote vergissing die uiteindelijk zou leiden tot onnoemelijk veel leed en schade en misschien wel het begin van wat het einde zou kunnen blijken te zijn van Amerika als 'wereldleider'.
Dat wilde ik toen schrijven, dertien jaar geleden, maar ik durfde niet, had geen vorm, geen platform.
Wel werd me duidelijk hoe zeer de zachte weg afweek van de weg zoals die zo vaak in het dagelijkse leven wordt gekozen en hoe extreem destructief dat is. Amerika had moeten rouwen. Dat had ik toen willen zeggen... Maar ja, wie ben ik. Makkelijk praten. Hoe kan ik weten wat goed is voor een ander en hoe kan ik er voor zorgen dat iemand anders dat doet waarvan ik vind dat het goed is? Beide vragen moet ik natuurlijk beantwoorden met: dat kan ik niet. En gelukkig maar. Maar zoals bijna ieder ander voel ik pijn als ik pijn zie bij anderen en voel ik dan de drang om te handelen. Om harmonie na te streven en leed en onrecht tegen te gaan. Een manier van handelen zou kunnen zijn: 
Use it! Use it! (en dan uitgesproken zoals Wesley Snipes dat doet in Blade III).
Gebruik de pijn om je eigen integriteit op te bouwen (niet om vampiers te gaan doden). Je integriteit is een in het lichaam verankerde toestand van lichamelijke en geestelijke harmonie, een ontspannen toestand waarin al de aspecten van wat je bent tot hun recht komen. Die toestand zou je aangeboren kunnen noemen, maar vraagt training en onderhoud omdat je groeit en verandert en ook je relatie met de buitenwereld voortdurend in beweging is. Je kunt de wereld niet (direct) veranderen (zonder brokken te maken en dus je integriteit te verliezen) dus gebruik je empathie om jezelf te trainen. Verhelder je integriteit en maak deze sterker zodat je meer buffer hebt voor de impact van het leven. Als je meer buffer hebt zul je minder snel mee doen aan de vaak voor de hand liggende weg van het vechten. Zo help je indirect en in het klein mee aan een betere wereld. 

Soms moet je jezelf beschermen en soms is het daarbij onvermijdelijk een ander pijn te doen, te beschadigen of uit te schakelen. Dao Lu is een methode om op een integere manier om te gaan met anderen, ook als er sprake is van conflicten, dreiging of geweld.
Dao Lu is een trainingsmethode van zowel je lichaam als je denken, als je emotionele huishouding. Je ontwikkelt noodzakelijke lichamelijke vaardigheden die invloed hebben op hoe je denkt en voelt. Voelen is de sleutel aangezien je daarmee je zintuigen traint om situaties helder in te schatten. Zintuigen geven je informatie over jezelf en je lichamelijke en geestelijke toestand en over de buitenwereld d.i. de mensen met wie je te maken hebt.
Voelen kan alleen als je ontspannen bent. Je kunt pas werkelijk ontspannen als je lichaam op een natuurlijke manier is uitgelijnd. Ontspanning en uitlijning vormen je structuur, waarover ik nog veel zal gaan schrijven.

Om terug te komen op m'n vraag 'wat is goed handelen?' Zou ik nu willen stellen dat, als je aanneemt dat we gevoelig zijn voor andermans leed, we zo moeten handelen dat we voortdurend onze natuurlijke ontspannen toestand dienen te handhaven. Zo creëren we harmonie in ons zelf en kunnen we passend reageren op anderen.